James Sadie
Ek het gedurende my navorsing oor my vrou, Pauline, se stamvader op hierdie interessante gebeure op die internet afgekom. Ek vra myself af of dit nie moontlik die eerste plaasmoord in Suid Afrika was nie. Volgens 'n sekere bron was dit baie moontlik die eerste nadoodse ondersoek aan die Kaap.
 |
| Charles Marais se familiewapen |
Charles Marais van Plessis Marle, suid van Parys, het as Franse Hugenoot in 1688 op die Voorschooten in die Kaap aangekom. Hy was vergesal van sy vrou Catherine Taboureux (oorlede 1729) en 4 kinders. Hy vlug met sy gesin na Nederland, waar hulle op 14 September 1687 die Katolieke geloof in die Waalse Kerk in Den Haag afsweer. Hulle het Delftshaven op 31 Desember 1687 verlaat, en op 13 April 1688 in Saldanhabaai geland. Hulle het na die Kaap gekom met die Jupiter. Hy verkry op 1 Desember 1688 die 60 morg plaas Le Plessis Marle aan die Simonsberg in Groot Drakenstein. Hy is in 30 Maart 1689 deur 'n Hottentot op sy plaas Le Plessis Marle in Drakenstein aangerand en is 4 dae later op 3 April 1689 aan sy beserings oorlede.
 |
| Simon van der Stel |
Die volgende kom uit die dagboek van Simon van der Stel:
1689, 5 April. Tegens de middag wordt hier door den Hottentots-kaptein Thomas een zijner Hottentotten in hecthenis gebracht, dewijl hij een der Franse vlugtelingen woonagtig aan Drakenstein, moordadig om het leven heeft gebracht.
21 April - Is de gevangen Hottentot, over een manslag aan een Fransman door hem gedaan, deze morgen door de Raad van Justitie de dood aangeseid.
23 April - Heden is de gevangen Hottentot ter dood gebracht in Conformiteit van de volgende Sententie: "Also de Hottentot Edescha, bijenaamd Dikkop, resorterende onder het kraal van zijn overleden Kaptein Thomas, altans 's hierdie gevangene meer dan 25 jaren oud, aan de Ed. Achtb. Raad van Justitie aan deze plaats, buiten pijn en dwang van ijzeren banden of te enige dreigementen van dien, vrijwillig heeft beleden en bekend, en zulks genoeg zijnde gebleken, dat hij (gevangene) niet heeft ontzien, op de 29 ste Maart laasleden, 's middags omtrent een uur voor zonsondergang te komen, benewens twee andere Hottentotte van 't zelfde kraal, in de tuin van de Franse landbouer Charles Marré, wonende aan Drakenstein, en denzelfe op een onbeleefde manier en met wrange woorden watermeloenen af te vragen, en tot antwoord van de voornoemde Marré gekregen hebbende, geen van die rijp te zijn, - dat hij (gevangene) onderstaan hadde op zijn eigen autoriteit een derzelve af te plukken, en die niet bekwaam om gegeten te worden bevinde, dat hij dezelwe naar 't hoofd van die gezeide Charles Marré heeft geworpen, zonder hem nochtans te raken, dat hij (gevangene) ook niet geschroomd heeft uit enkele baldadigheid tot twee verscheiden malen klei of klipstenen op te rapen, en daarmede de gemelde Marré diermate in zijn linkerzijde of lies te treffen, dat dezelve daardoor genoodzaakt was hem naar huis te begeven en zich aldaar te bergen. Dat hij (gevangene) zich vervolgens naar zijn voorzeide kraal vervoegd, en aldaar verstaan hebbende, dat Charles Marré na verloop van vier dagen, en sedert dat hij hem geworpen hadde, was komen te overlijden, hij zich versteken hadde, en landvluchtig geworden was, totdat hem zijn eigen volk en landraad achterhaald, en in handen van Justitie overgeleverd hebben.
Dat aan de Ed. Achtb. Raad van Justitie gebleken is, door de verklaring van de Chirurgijn van Stellenbosch, Jan du Plessis, na gewone inspektie en gedane opening van Desember overledens lichaam, ten overstaan van de Landdrost en heemraden in geschrifte gegeven, als dat hij (du Plessis) in de linkerdije of lies van de overledene Marré een grote Contutie zowel binnen als buiten, een hartader gebroken, en 't bloed door 't lichaam samen geronnen gevonden heeft, oordelende daarop de dood gevolgd en veroorzaakt te zijn.
Dat hij (gevangene) eindelik zo voor gekommitteerden ui de Ed. Achtb. Raad van Justitie, alsmede in Judicis in ’t bijwzen van de omliggende Hottentots Kapteinen openlik bekend en vrijwillig beleden heeft zijn voorzeide feit waarachtig, en daarom Desember doods schuldig te zijn.
... Aldus gesententieerd in 't Casteel de Goede Hoop den 20 en April 1689, nutsgaders geexecuteerd den 23 en aanvolgende
Geteken: Simon van der Stel, Dominique De Chavonnes, Eerw. Pieter Linis, Jan Hendrik Blum.
